De discussie over een smartphoneverbod op scholen wordt steeds intensiever gevoerd, en dat biedt ruimte voor belangrijke reflectie.. Veel scholen beginnen in te zien hoe belangrijk dit is. Steeds meer scholen nemen de beslissing om smartphones op school te verbieden, en dat is een trend die alleen maar toe te juichen valt. Zowel in Nederland, Wallonië als Vlaanderen zien we dat scholen steeds meer maatregelen nemen, hoewel de aanpak per regio verschilt. Dit beleid is niet zomaar een opwelling, maar een noodzakelijke maatregel die veel voordelen biedt voor het welzijn en de concentratie van leerlingen.
De positieve testresultaten van smartphoneverbod in Nederland
In Nederland zijn verschillende middelbare scholen begonnen met het testen van een smartphoneverbod, en de eerste resultaten zijn veelbelovend. Hoewel het nog niet door de overheid is opgelegd, zoals dat bijvoorbeeld wel al in Wallonië gebeurt in de lagere scholen, tonen de tests aan dat een verbod tijdens de lessen een positief effect heeft. Scholen zien dat de focus van leerlingen toeneemt, de afleiding afneemt en de sfeer verbetert. Het is echter nog geen nationaal beleid, en dat is misschien wel nodig om een uniforme aanpak te garanderen.
De Nederlandse scholen die een volledig smartphoneverbod hanteren, ook buiten de lessen, dienen als inspirerend voorbeeld. Het idee is simpel: zonder smartphones worden leerlingen gestimuleerd om meer met elkaar in contact te komen, fysiek te bewegen en sociale interactie op te bouwen. Dit is in een tijdperk waarin we steeds afhankelijker worden van technologie meer dan welkom. Daarom pleiten we ervoor om de tests in Nederland verder uit te breiden en een nationaal verbod in overweging te nemen.
Wallonië als voorloper in de lagere scholen
In Wallonië gaat men nog een stap verder: daar is het smartphonegebruik op scholen volledig verboden van bovenaf door het Franstalige onderwijsnetwerk Wallonie-Bruxelles Enseignement (WBE). En binnenkort zal dit verder bekrachtigd worden door de Waalse Regering, om het mentaal welzijn van jongeren te beschermen. Dit lijkt ons een uitstekende maatregel, gezien het feit dat kinderen steeds jonger een eigen smartphone krijgen.
Het is bijzonder zorgwekkend dat kinderen op zo’n jonge leeftijd al zo veel tijd doorbrengen met een scherm in hun handen. Het is dan ook in het belang van hun ontwikkeling dat er zo vroeg mogelijk grenzen worden gesteld aan het gebruik van technologie. Een smartphoneverbod op lagere scholen biedt kinderen de kans om op een gezondere manier met hun omgeving bezig te zijn, zonder de constante afleiding van een scherm.
Ook in Vlaanderen zien we vooruitgang
In Oost-Vlaanderen hebben de provinciale scholen vanaf september een duidelijk beleid ingevoerd: voor de leerlingen van de eerste graad is het gebruik van smartphones de hele dag verboden. Leerlingen moeten hun smartphone ‘s morgens afgeven en krijgen die pas aan het einde van de dag terug. Dit is een uitstekende maatregel, omdat het jongeren op jonge leeftijd al leert om bewuster met hun schermtijd om te gaan.
Voor leerlingen in de tweede en derde graad wordt aangenomen dat ze meer verantwoordelijkheid aankunnen. Hoewel ze nog steeds geen smartphone mogen gebruiken in de klas, hebben ze op de speelplaats wel meer vrijheid.
Ook op andere plekken zien we dat er beweging komt. Het VTI in Ieper, bijvoorbeeld, heeft lockers geïnstalleerd waarin leerlingen hun smartphones tijdens de schooldag opbergen. Dit lijkt een praktische oplossing voor scholen die de balans tussen controle en vertrouwen willen bewaren.
In Oost-Brabant beweren scholen dat een verbod van hogerhand niet nodig is, omdat ze al eigen maatregelen nemen.
Een algemeen verbod komt er voorlopig nog niet in Vlaanderen. GO! Gemeenschapsonderwijs vindt dat scholen zelf moeten kunnen beslissen over een smartphoneverbod.
Beleid van hogerhand: een preventieve stap
Vooral in het middelbaar onderwijs is het belangrijk om na te denken over hoe we smartphones beperken. Een totaalverbod is misschien niet voor elke school haalbaar, maar het beperken van smartphonegebruik tijdens de pauzes is een waardevolle stap. Zoals enkele scholen al doen, zou men bijvoorbeeld de eerste helft van de middagpauze smartphonevrij kunnen maken. Dit geeft leerlingen de kans om zonder afleiding met elkaar te communiceren en even afstand te nemen van hun schermen.
Hoewel we het belangrijk vinden dat scholen hun eigen verantwoordelijkheid nemen, zou een overheidsmaatregel een duidelijk en uniform beleid kunnen garanderen. Het voorkomt dat scholen onder druk komen te staan door ouders of leerlingen die meer ruimte voor smartphones willen. Een algemeen kader schept duidelijkheid en voorkomt dat de ene school strenger moet optreden dan de andere.
Waarom een smartphoneverbod nodig is
Zoals Kurt Moens, eerste gedeputeerde van de provincie Oost-Vlaanderen, terecht opmerkt: "Een smartphone is vandaag haast onmisbaar geworden, maar men mag er ook z’n leven niet door laten bepalen." Smartphones zijn vaak de bron van afleiding en veroorzaken problemen zoals verminderde concentratie, cyberpesten en een gebrek aan echte sociale interactie. Vooral bij jongere leerlingen in de eerste graad komen deze problemen sterk naar voren, wat ook bevestigd wordt door de resultaten van pilootprojecten in de Richtpunten, de provinciale scholen van Oost-Vlaanderen.
Arne Nys, pedagogisch directeur van Richtpunt campus Ninove, benadrukt dat het verbod niet alleen helpt om leerlingen te beschermen tegen cyberpesten, maar dat het ook de sociale dynamiek op de speelplaats sterk heeft verbeterd. "We merkten dat leerlingen opnieuw veel meer voetbalden en ravotten op de speelplaats zoals in de lagere school. Dat hadden we al een paar jaar niet meer gezien," zegt hij. Dit toont aan dat kinderen, wanneer ze geen toegang hebben tot hun smartphone, automatisch teruggrijpen naar gezondere, fysieke activiteiten die hun sociale vaardigheden ten goede komen.
Conclusie
Het is duidelijk dat smartphones op school zowel uitdagingen als kansen bieden. De voordelen van een verbod worden steeds meer zichtbaar, en de ervaringen van scholen zoals het VTI in Ieper en Richtpunt campus Ninove bevestigen dit. Scholen die een verbod invoeren, zien niet alleen een verbetering in de concentratie van leerlingen, maar ook een toename van sociale interactie en fysieke activiteit tijdens pauzes.
Of het nu gaat om lagere scholen in Wallonië of middelbare scholen in Vlaanderen en Nederland, de trend naar een meer gestructureerde aanpak van smartphonegebruik op school is duidelijk. Dit is een positieve ontwikkeling voor het welzijn, de focus en de sociale vaardigheden van onze jongeren.
We roepen scholen op om na te denken over hoe ze in hun eigen context de voordelen van een smartphoneverbod kunnen omarmen, en de overheid om dit proces te ondersteunen met duidelijke richtlijnen. Een helder, algemeen kader kan scholen de ruggensteun bieden die ze nodig hebben om deze maatregelen effectief te handhaven en zo een gezonde leeromgeving te creëren voor alle leerlingen.
Ben je als school op zoek naar meer informatie en praktische aanpakken rond schermgebruik? Of zoek je een getuigenis gameverslaving of infosessie om jongeren en ouders te helpen naar een on- en offlinebalans?
Neem dan zeker contact op met ons.
