Wat is de aangeraden schermtijd per leeftijd?

In de huidige digitale wereld is het bijna onvermijdelijk dat kinderen tijd doorbrengen voor een scherm. Of het nu gaat om televisie, computers, tablets of smartphones, schermen maken een groot deel uit van hun dagelijks leven. Als ouder of verzorger vraag je je misschien af hoeveel schermtijd eigenlijk gezond is voor je kind. We duiken in de aanbevelingen van de Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO). En we geven je ook praktische tips om een gezonde balans te vinden.

Waarom is praten over schermtijd belangrijk?

De effecten van te veel schermtijd op kinderen

Nu je weet wat de aangeraden schermtijd is per leeftijd, is het ook handig om te weten wat nu juist de impact van te veel schermtijd is op je kind. Zo rapporteren experten de volgende negatieve effecten voor kinderen:

• Slaapproblemen: Blauw licht van digitale apparaten kan de productie van melatonine verstoren, waardoor het voor je kind moeilijker wordt om in slaap te vallen.
• Verminderde sociale emotionele vaardigheden: Te veel schermtijd kan leiden tot minder persoonlijke interacties met familie en vrienden, wat cruciaal is voor de ontwikkeling van sociale vaardigheden.
• Niet genoeg buiten- of fysieke activiteiten: Langdurig zitten kan bijdragen aan gewichtsproblemen zoals obesitas en andere gezondheidsproblemen. Bovendien doen kinderen minder offline activiteiten zoals lezen, sporten en buitenspelen.
• Slechter zelfbeeld en humeur: te veel gamen en schermgebruik kan het zelfbeeld en de stemming van kinderen negatief beïnvloeden en FOMO (fear of missing out) creëren.
• Slechtere schoolresultaten: Kinderen kunnen hun schoolwerk verwaarlozen omdat gamen aantrekkelijker is.
• Slecht voor de ogen: Het Erasmus MC Oogheelkunde heeft een onderzoek uitgevoerd waaruit blijkt dat kinderen die veel tijd achter een smartphone of tablet doorbrengen een verhoogd risico lopen op bijziendheid. Minder buitenspelen en langdurig dichtbij kijken kan leiden tot oogschade en blijvende slechtziendheid. Daglicht blijkt echter helend voor de ogen; het stimuleert de aanmaak van dopamine, wat essentieel is voor het behoud van gezonde ogen. Daarom wordt geadviseerd dat kinderen dagelijks minstens twee uur buiten zijn. Oogartsen raden ook de 20-20-2 regel aan voor het behoud van gezonde ogen bij kinderen: na elke 20 minuten schermtijd een pauze van 20 seconden nemen, en dagelijks twee uur buiten doorbrengen.

Hoog tijd dus om eens te kijken naar welke schermtijd geschikt is. Eerst kijken we naar wat anders experts zeggen, daarna geven wij ons advies mee en tips om het in evenwicht te houden.

Wat zeggen andere experts over de schermtijd per leeftijd?

Aanbevelingen van de World Health Organization (WHO)

De Wereldgezondheidsorganisatie gaf in 2019 al volgende adviezen mee voor schermtijd:

• Baby's (< 1 jaar): voor baby's jonger dan één jaar raden experts van de WHO aan om helemaal geen schermtijd toe te staan.
• Peuters (1-2 jaar): ook geen schermtijd voor kinderen van één jaar oud. Kinderen van twee jaar zouden best niet meer dan één uur per dag aan schermtijd besteden, en bij voorkeur zelfs minder tijd.
• Kleuters (3-5 jaar): voor kleuters tussen drie en vijf jaar adviseren de experts niet meer dan één uur schermtijd per dag.
• Kinderen (> 5 jaar): er is geen consensus voor kinderen ouder dan vijf jaar wat de aanbevolen schermtijd is.
• Van 5 tot 17 jaar raadt de WHO aan om niet meer dan 2 uur per dag aan recreatieve schermtijd te besteden. Dit omvat televisie, computers, smartphones, tablets en andere schermen.

Aanbevelingen van de American Academy of Pediatrics (AAP)

De AAP adviseert consistente limieten te stellen aan de hoeveelheid tijd die kinderen en tieners besteden aan media. Zo zorg je ervoor dat dit niet ten koste gaat van slaap, lichaamsbeweging en ander gedrag dat essentieel is voor de gezondheid. Ze raden aan om kwaliteitsvolle media-inhoud te kiezen en gezamenlijke media-activiteiten te ondernemen wanneer mogelijk.

• Onder de 18 maanden: vermijd andere schermtijd dan videochatten.
• Leeftijd 18–24 maanden: zoek hoogwaardige programmering (als je ervoor kiest schermtijd te introduceren) en kijk of speel samen.
• Leeftijd 2–5: beperk het schermgebruik tot één uur per dag aan programma's van hoge kwaliteit.
• Voor oudere kinderen raden ze aan het maken van goede afspraken.

De organisatie Common Sense Media heeft bijvoorbeeld een familie schermplanner die je kan maken samen met je kind. Ook in onze begeleiding van gezinnen maken we goede afspraken over game- en schermtijd en volgen we deze op.

Aanbevelingen van de American Academy of Children & Adolescent Psychiatry (AACAP)

Het AACAP geeft het volgende als richtlijn:

• Tot 18 maanden kunt u het scherm gebruiken om samen met een volwassene te videochatten (bijvoorbeeld met een ouder die de stad uit is).
• Tussen 18 en 24 maanden moet de schermtijd worden beperkt tot het kijken naar educatieve programma’s met een verzorger.
• Beperk voor kinderen van 2 tot 5 jaar de niet-educatieve schermtijd tot ongeveer 1 uur per weekdag en 3 uur op weekenddagen.
• Moedig gezonde gewoonten aan voor kinderen van 6 jaar en ouder en beperk activiteiten waarbij beeldschermen betrokken zijn. Schakel alle schermen uit tijdens gezinsmaaltijden en uitstapjes. Leer meer over ouderlijk toezicht en gebruik het. Vermijd het gebruik van schermen als fopspenen, babysitters of om driftbuien te stoppen. Schakel schermen uit en verwijder ze 30-60 minuten voor het slapengaan uit de slaapkamers.

Aanbevelingen van Ouders van Nu

De organisatie Ouders van Nu beveelt aan om de volgende richtlijnen als uitgangspunt te nemen:

• 0 tot 2 jaar: geen scherm
• 2 – 4 jaar: maximaal 30 minuten per dag
• 4 – 6 jaar: maximaal 1 uur per dag (liefst 4 x 15 minuten)
• 6 – 8 jaar: maximaal 1 uur per dag (liefst 2 x 30 minuten)
• 8 – 10 jaar: maximaal 1 à 1,5 uur per dag
• 10 – 12 jaar: maximaal 2 uur per dag
• 12 jaar en ouder: maximaal 3 uur per dag

Onze aanbevelingen

Ook bij GameChangers vinden we duidelijke afspraken over game- en ander schermgebruik belangrijk, al dan niet met ook beperkingen. We sluiten ons grotendeels aan bij de aanbevelingen bovenaan, hoewel we goed realiseren dat 3 uur schermtijd per dag (laptop, console, telefoon, televisie,…) voor de meeste tieners (en veel volwassenen) snel overschreden wordt.

Tegelijk focussen de aanbevelingen ook vooral op jonge kinderen en weinig op oudere kinderen. Daarom geven we een voorbeeld schema voor een 13-jarige:

• Smartphone: 1 uur per dag, 1,5 uur in het weekend, idealiter gelimiteerd via Ouderlijk Toezicht
• Gamen: 1 uur op woensdag, 2 uur telkens op zaterdag en zondag, vaste op voorhand afgesproken uren.
• Ander schermgebruik (YouTube, TV, Surfen,…) max 1 uur per dag.
• Geen schermen na 20u30, met uitzondering van eventueel samen TV kijken.

Dit is een ruwe schets van hoe afspraken eruit kunnen zien, maar uiteraard moet elke situatie apart bekeken worden.

Hoe en waarom grijpen ze naar het scherm?

Minstens even belangrijk als de hoeveelheid schermtijd is ook hoe en waarom ze op het scherm zitten.

• Hoe: Zijn ze bezig met leerzame activiteiten of passief vermaak? Leren ze programmeren of koken, of zitten ze eindeloos door kattenfilmpjes te scrollen? Zoeken ze leuke activiteiten op om hun vrienden dan op uit te nodigen? Of vervangen ze offline contacten met online varianten van over de hele wereld?
• Waarom: Gamen ze voor het plezier en kunnen ze er makkelijk mee stoppen? Of gaan ze gamen en uren filmpjes kijken om bepaalde emoties en ongemakken niet te moeten voelen? Om frustraties, teleurstellingen, verdriet, eenzaamheid, inspanning en verveling niet te moeten ervaren?

Het begrijpen van hoe en waarom je kind online actief is, kan waardevolle inzichten bieden in hun interesses en behoeften. Als ze er veel opzitten, maar dit is op een manier die hun leven offline bevordert en ze kunnen er makkelijk mee stoppen, zou ik me minder ongerust maken. Draagt het echter weinig bij aan hun leven offline en kunnen ze er moeilijk zelf mee stoppen, willen we hier dieper naar gaan kijken en acties ondernemen. Samen kunnen we eraan werken om schermtijd terug in evenwicht te brengen met offline activiteiten.

Praktische tips voor ouders om een gezonde balans in schermtijd te vinden

Het vinden van een gezonde balans in schermtijd binnen het gezin hoeft geen strijd te zijn. Hier zijn enkele praktische tips die kunnen helpen:

• Gebruik technologie samen: Kijk samen naar educatieve programma's of speel interactieve spellen die zowel leuk als leerzaam zijn.
• Praat erover: Bespreek waarom ze een spel leuk vinden, hoe ze zich voelen als ze het spelen, en wat ze ervan leren.
• Maak een onderscheid tussen actief en passief schermgebruik: hoe je schermen gebruikt is erg verschillend, bijv. programmeren versus gamen of recepten opzoeken versus kattenfilmpjes. Focus op actieve schermtijd in plaats van passieve schermtijd.
• Stel duidelijke regels, een schermplan of weekplanning: Maak afspraken over wanneer en hoe lang er gebruik mag worden gemaakt van digitale apparaten. Wanneer er schermvrije tijd of wat de schermtijdlimiet is. Stel ouderlijk toezicht instellingen en filters in om de schermtijd te beperken. Sta geen schermgebruik toe minstens een uur voor het slapengaan.
• Creëer schermvrije zones: Zorg ervoor dat bepaalde ruimtes zoals de slaapkamer, de keuken en de eetkamer vrij zijn van elektronische apparaten. Maak uitstapjes ook schermvrij.
• Stimuleer alternatieve activiteiten: Moedig je kinderen aan om buiten te spelen, boeken te lezen, sport of creatieve hobby's uit te oefenen.
• Wees een rolmodel: Geef zelf het goede voorbeeld met veilige en gezonde schermgewoonten. Laat zien hoe je zelf bewust met technologie omgaat; kinderen nemen vaak gedrag over door observatie.
• Ieder kind is anders: Overweeg de maturiteit en gewoonten van je kind of tiener. Het juiste plan voor het ene gezin is misschien niet geschikt voor het andere.
• Laat je ondersteunen: alles zelf aanpakken kan lastig zijn, zeker als je kinderen moeilijk zaken van jou als ouder aannemen (bvb. in de puberteit)… Dankzij onze coaching kan je sneller stappen vooruit zetten.

Met deze tips kun je helpen een gezonde balans te vinden tussen schermtijd en andere activiteiten, wat bijdraagt aan het welzijn van je kind.

Onze mening: geen gouden antwoord

Onthoud dat er geen one-size-fits-all oplossing bestaat; elk kind is uniek en heeft andere behoeften wanneer het aankomt op digitale consumptie. Het beheren van de schermtijd voor je kind vraagt om bewuste keuzes en duidelijke communicatie omtrent een gezonde balans tussen online en offline activiteiten. Naast de hoeveelheid schermtijd moet er ook bekeken worden naar hoe de schermtijd wordt ingevuld en waarom schermen gebruikt worden. Ben je op zoek naar begeleiding hierbij? Neem dan zeker contact met ons op.