Hoe ga je het gesprek aan met je kind over schermtijd?

Brengt je kind vooral veel tijd door op zijn kamer en komt hij of zij alleen naar buiten voor te eten of een toiletbezoek? Zijn de momenten samen niet meer zoals vroeger en lijkt het alsof je kind nadien snel vlucht naar zijn kamer? Wil je dit graag anders zien, maar heb je angst voor de reactie van je kind?

We horen af en toe dat ouders schrik hebben om hun jongere aan te spreken op hun gamegedrag of om te communiceren over regels rond schermgebruik . Dit is niet abnormaal. Voor sommige jongeren is schermtijd noodzakelijk om te functioneren, en zullen ze trachten om zulke gesprekken te vermijden. Daarom schrijven we in dit artikel hoe je op een rustige manier het gesprek aangaat met je kind over schermtijd.

Het gesprek inplannen

Om het gesprek aan te gaan met je kind over schermtijd is het noodzakelijk dat je zijn of haar volledige aandacht hebt. Hiervoor geven we je een aantal aandachtspunten mee.

Ga het gesprek niet meteen aan op een onverwacht moment. Wanneer je kind speelt, leert, leest is het beter om hem of haar met rust te laten. Vraag aan je kind wanneer het past om over schermtijd te praten en plan het moment op een later tijdstip in.

Geef duidelijk aan dat je wil praten over het schermgebruik en niet over het verbieden of opleggen van limieten. Zo zorg je ervoor dat ze minder vooroordelen (Mijn ouders willen mijn PlayStation afpakken!) hebben en dus meer openstaan om het gesprek te voeren.

Zorg tijdens het gesprek dat alle afleiders weg zijn. Daarmee bedoelen we dat onnodige toestellen weg en op stil staan, en dat er geen andere zaken de aandacht opeisen. Bijvoorbeeld, je kind heeft de volgende dag een toets en is er de hele tijd over bezig. Wanneer er teveel interne afleiders zijn, kan je het gesprek best op een rustiger moment inplannen.

Het gesprek inleiden

Het is belangrijk om voldoende stil te staan bij de positieve aspecten van gamen zodat je kind openstaat voor het gesprek. Doe je dit niet dan voelt jouw kind zich niet serieus genomen en zal je meer weerstand krijgen.

Je kan onderstaande structuur gebruiken:

1. Maak duidelijk dat je het wil hebben over haar gamegedrag en het niet je bedoeling is om het gamen te verbieden.
2. Toon dat je begrijpt dat gamen zeker niet slecht is en er ook veel positieve aspecten zijn. Stel vragen zoals: wat vind jij zo fijn aan gamen? Jouw kind zal hier hoogstwaarschijnlijk verschillende positieve korte termijn gevolgen vertellen (plezier, contact met vrienden, ontspanning, uitdaging, …).
3. Laat je kind nadenken over positieve gevolgen op lange termijn. Dit is vaak al een pak moeilijker. Lukt het jouw kind niet om er te bedenken, reik er dan gerust zelf aan (vriendschappen versterken, leren doorzetten, Engelse taal meester worden, …).
4. Erken dat dit allemaal zeer fijne aspecten zijn van gamen. Hoe oprechter je hem of haar kan duidelijk maken dat je dit begrijpt, hoe minder weerstand er zal zijn.
5. Maak daarna de overgang naar de negatieve korte termijn gevolgen (ruzie, straf, slechte schoolresultaten, gezondheidsproblemen, …), bijvoorbeeld door te zeggen “Gamen is duidelijk een superfijne hobby voor jou maar helaas weten we allebei dat het niet enkel leuke dingen meebrengt. Wat zijn de negatieve gevolgen van gamen volgens jou?”
6. Laat je kind ten slotte nadenken over de negatieve effecten op lange termijn. Dit zal opnieuw wat moeilijker zijn maar help jouw kind gerust om deze te bedenken (vrienden verliezen, blijven zitten, je niet meer thuis voelen, …)

Van planning naar compromis

Ga je het gesprek aan met je kind over schermtijd dan moet de planning steeds een compromis zijn tussen ouder en kind. Beiden stellen hun ideale plan op en we komen tot een schema waar iedereen zich in kan vinden. Beter een kleine stap in de goede richting waar iedereen zich aanhoudt, dan een te grote stap die niet haalbaar is. Als je een trap oploopt dan begin je ook beneden en stijg je trede voor trede.

In het vorige artikel heb je jouw ideale plan al voorbereid. Overloop gerust nog eens deze vragen:

• Hoe lang mag jouw kind gamen?
• Wanneer mag jouw kind gamen?
• Zijn er dagen waarop je kind niet mag gamen?
• Zijn er dagen waarop je kind meer mag gamen?
• Moet jouw kind eerst bepaalde zaken gedaan hebben voor hij of zij mag beginnen met gamen? Hoe ga je dit controleren?
• …

Je hebt ook de tijd genomen om bepaalde valkuilen te identificeren, hier heb je nog een aantal mogelijke valkuilen:

• Tot wanneer mag een nieuw spel gestart worden?
• Wat mag je kind nog doen in de tijd dat er geen nieuw spel gestart mag worden?
• Zijn er dagen waar je kind normaal mag gamen maar het die dag niet lukt? Kunnen die verloren uren ingehaald worden of niet?
• Wat ga je doen als een spel nog bezig is wanneer de tijdslimiet is overschreden?
• …

Duidelijke glasheldere regels maken het veel gemakkelijker om voet bij stuk te houden en de regels consequent op te volgen.

De compromis geldt niet enkel voor het beperken van gametijd, maar ook het vinden van een nieuwe vrijetijdsinvulling, bijvoorbeeld:

• Las gezinsmomenten in op schermvrije dagen.
• Denk na over een nieuwe hobby.
• Faciliteer sociaal contact voor jouw kind in het echte leven.
• …

Beloningssysteem installeren (optioneel)

Om je gesprek met je kind over schermtijd kracht bij te zetten, kan je de leerwetten in je voordeel gebruiken. Belonen is de beste manier om nieuw gedrag aan te leren. Je gebruikt daarom best een beloningssysteem, volg hiervoor de volgende stappen:

1. Schrijf jouw regels op en hang die op een zichtbare plaats.
2. Bespreek met jouw kind dat het beloningssysteem gebruikt zal worden. Elke dag dat de regels gevolgd worden kan jouw kind één punt verdienen.
3. Laat jouw kind een beloningslijst opstellen, waar hij of zij nadenkt over kleine en grotere beloningen. Doe dit zo veel mogelijk vanuit jouw kind zodat je zeker weet dat het voor hem of haar belonend is.
4. Denk op voorhand na over bepaalde valkuilen. Zijn er bijvoorbeeld bepaalde beloningen die alleen in het weekend kunnen?
5. Wanneer de beloningslijst is opgesteld, geef dan elke beloning een puntenwaarde. Kleine beloningen kosten minder punten dan grote beloningen. De bedoeling van een beloningssysteem is om te kunnen belonen, leg het aantal punten per beloning dus niet té hoog.

Belangrijk: je kan beloningssystemen gebruiken voor élke leeftijd. De beloningen zullen verschillen per leeftijd maar het principe blijft hetzelfde. Een 16-jarige zal misschien niet enthousiast zijn over een dagje zwemmen maar waarschijnlijk wel enthousiast zijn over een uur later naar huis op vrijdag. Laat de beloningen dus zoveel mogelijk door jouw kind zelf bepalen, zo ben je zeker van de belonende waarde!

Wat als de regels niet worden opgevolgd?

Lichtstorend gedrag zoals gezeur negeer je beter. Negeren betekent dat er geen beloning op volgt en dit gedrag dus op termijn ook zal verdwijnen.

Wanneer het gedrag erg storend wordt of een regel overtreedt dan kan je overgaan tot straffen. Straffen heeft altijd te maken met het gamen of schermen, bijvoorbeeld een half uur minder gamen of een dag niet mogen gamen. Bespreek deze straf altijd op voorhand met jouw kind. Straf niet te hard! Mild maar consequent straffen is veel effectiever. Hard straffen heeft nefaste gevolgen.

Wanneer je kind liegt dan kan je dubbel straffen. Eén keer omdat de regels zijn overtreden en één keer omdat liegen ongewenst gedrag is. Als de normale straf een dag niet gamen is, dan is de straf voor liegen dus twee dagen niet gamen. Zorg dat jouw kind van op voorhand goed weet dat dit een regel is. Als jouw kind een regel overtreedt maar hij of zij liegt er niet over dan ga je één keer straffen, anders leert je kind dat hij gewoon schuld moet bekennen wanneer hij of zij een regel overtreedt maar er voor de rest geen gevolgen zijn.

Het allerbelangrijkste is om dit alles consequent en langdurig te hanteren. Het is cruciaal dat de regels niet verslappen. Alleen op die manier kan betekenisvolle verandering van het game- of schermgedrag worden bekomen.

Hoe ga je het gesprek aan met je kind over schermtijd is het tweede artikel in de reeks “In 3 stappen een actieplan om thuis het schermtijd te verminderen”. Klik hier om meer te lezen over de eerste stap: je actieplan goed voorbereiden.